Euonymus krzaczasty - kolczyki z płonącego krzaka lub wilka
Rośliny zimozielone i liściaste, zjednoczone w rodzaju Euonymus, to euonymus znany wielu Rosjanom i mieszkańcom innych krajów świata. Krzewy i małe drzewka nie dają jadalnych owoców. Co więcej, wszystkie ich zielone części zawierają związki niebezpieczne dla ludzi i innych ssaków, więc rośliny mogą być potencjalnie niebezpieczne.
Ale wiele z dwustu gatunków jest aktywnie uprawianych przez ludzi. Jaki jest powód popularności kultury i gdzie można ją znaleźć?
Cechy krzaka trzmieliny
Rodzaj euonymus jest rozległy i różnorodny. Wśród roślin występują duże, osiągające wysokość 9 metrów, oraz drobne okazy 15-centymetrowe. Niektóre krzewy zrzucają liście wraz z nadejściem jesieni, a niektóre odmiany nadal niosą liście pod śniegiem. Jednocześnie wszyscy przedstawiciele rodzaju to wieloletnie rośliny ozdobne, z których wiele znalazło zastosowanie na skwerach, parkach, ogrodach i domkach letniskowych, a niektórzy są nawet zainteresowani miłośnikami upraw w pomieszczeniach.
Główną dekoracją trzmieliny są niezwykle jasne liście i oryginalne owoce, które nie mają sobie równych w żadnym innym rodzaju lub rodzinie.
System korzeni Euonymus
Głębokość kłączy w dużej mierze zależy od rodzaju i gęstości gleby. W przeciwieństwie do wielu kultur, które czują się niekomfortowo w pobliżu wód gruntowych lub odwrotnie, nadmiernej suchości podłoża, euonymus nauczył się dostosowywać, co stało się kluczem do ich niesamowitej bezpretensjonalności i witalności.
Gałęzie i liście trzmieliny
Część nadziemna wrzecionowca to zdrewniałe i jeszcze młode pędy z różnych lat. Na dorosłych gałęziach, oprócz szarej, brązowawej lub prawie czarnej kory, u niektórych gatunków można dostrzec korki o różnych kształtach i intensywności.
Przykładem są dwie pospolite rośliny w projektowaniu krajobrazu: brodawkowaty i skrzydlaty trzmielina:
- W pierwszej odmianie kora pokryta jest zaokrąglonymi lub bezkształtnymi wybrzuszeniami przypominającymi brodawki. Wraz z wiekiem formacje te rosną i łączą się, nadając gałęziom niezwykły wygląd.
- U uskrzydlonego trzmieliny wyrostki korkowe biegną wzdłuż pędów, tworzą rodzaj łopatek lub skrzydeł, a nawet zwiększają dekoracyjny efekt kultury zimą, gdy na krzewie nie ma liści.
Pędy pokryte są gładkimi, gęstymi liśćmi, w większości przypadków z ząbkowanymi krawędziami i znajdującymi się naprzeciw siebie. Wielkość liści trzmieliny różni się w zależności od odmiany i stylu życia rośliny.
U gatunków liściastych liście są zauważalnie większe i stają się szczególnie atrakcyjne w momencie, gdy inne rośliny na tym stanowisku tracą swój efekt dekoracyjny. Letni, zielony kolor zastępują wszystkie odcienie różu, brązu, fioletu czy szkarłatu.
Euonymus zimozielony wyróżnia się drobnymi, częściej zaokrąglonymi lub owalnymi liśćmi, które zimą stają się czerwonawe, fioletowe lub bordowe, ale nie opadają.
Wśród tych roślin występuje wiele odmian i odmian o barwnych liściach, na których tradycyjny zielony kolor łączy się ze srebrnymi, żółtymi lub białymi tonami.
Kwiaty i owoce trzmieliny
Liście nie są jedyną ozdobą krzewu jemiona. Jeśli wiele roślin ozdobnych przyciąga uwagę swoim kwitnieniem, to nie chodzi o przedstawicieli rodzaju Euonymus.
Kwiaty w pobliżu euonymusa, gdziekolwiek rosną, są drobne, niepozorne i mają nieprzyjemny zapach. Corollas, otwierające się od maja do czerwca, o średnicy nieprzekraczającej 1–1,5 cm, składają się z 4–5 płatków, takiej samej liczby małych pręcików i słupka. Kwiaty są pojedyncze lub zebrane w luźne kwiatostany po 3-12 sztuk. Głównymi zapylaczami rośliny są wszelkiego rodzaju drobne owady, wabione specyficznym „aromatem” i żerujące na wydzielanym przez kwiat śluzu.
Po zapyleniu w miejsce białawej, zielonkawej lub brązowej korony powstaje owoc kapsułki. W sierpniu lub wrześniu nasiona w nim dojrzewają. A owoc euonymusa, zwisający z gałęzi na cienkiej długiej łodydze, jest pomalowany na najjaśniejsze kolory od białego, żółtego i różowego po głęboki burgund. Struktura i kolor torebek nasiennych są niepowtarzalne.
Żaden rodzaj nie ma takiej różnorodności owoców, które zresztą otwierają się, ukazując światu sadzonki gęsto ubarwione z nasionami przyczepionymi do wnętrza skórzastej „okrywy”.
Owoce Euonymus:
- może różnić się rozmiarem i kolorem;
- z zewnątrz pokryty cierniami, jak u euonymusa amerykańskiego;
- mają skrzydła, mogą być czworościenne lub zaokrąglone.
Czarne, czerwonawe lub brązowe nasiona trzmieliny są częściowo lub całkowicie ukryte w grubości czerwonej, pomarańczowej lub karminowej rośliny nasiennej. A to z kolei wisi od wewnętrznej strony otwartego owocu. Ten skomplikowany projekt ma zwrócić uwagę na nasiona ptaków, które jedzą jasne, przypominające jagody sadzonki i niosą nasiona daleko i szeroko.
Ale ucztowanie na chwytliwych owocach trzmieliny jest niebezpieczne dla ludzi.
Ze względu na dużą zawartość alkaloidów, dostając się do organizmu, słodkawy, z nieprzyjemnym posmakiem miazga może spowodować poważne zatrucie ze wszystkimi towarzyszącymi mu objawami, w tym drgawkami, utratą przytomności i niewydolnością serca.
Gdzie rośnie euonymus?
Czytając opis różnych typów trzmieliny, można by pomyśleć, że jest to rodem z tropików, z ich niezwykłą bogatą florą. Ale tak nie jest. Przedstawicieli rodzaju euonymus można spotkać w pobliskim brzozowym zagajniku lub w zaroślach sosnowego lasu.
Około 20 odmian tej rośliny jest rodzimych dla środkowego pasa w naszym kraju i Europie. Ale to tylko niewielka część różnorodności gatunkowej. Spośród prawie dwustu gatunków zdecydowana większość wybrała regiony azjatyckie na pobyt stały. W samych Chinach znaleziono 50 gatunków, które nie rosną nigdzie indziej na świecie. Na rosyjskim Dalekim Wschodzie, Sachalinie, Japonii i na Półwyspie Koreańskim występuje dużo dzikich krzewów wrzecionowatych. Niektóre gatunki pochodzą z Himalajów, ich unikalne rośliny występują na kontynencie północnoamerykańskim i Australii.
Bezpretensjonalne, łatwo przystosowujące się do warunków wzrostu, mrozoodporne krzewy trzmieliny najczęściej zasiedlają dolny poziom lasów liściastych lub iglastych, mogą rosnąć na niedogodnościach, dawnych polanach i wzdłuż wąwozów. Co ciekawe, niektórzy euonymus europejski a gatunki azjatyckie okazały się tak wytrwałe i wytrwałe, że kiedy dotarły do Ameryki, zaczęły wypierać miejscową florę ze swojego zwykłego siedliska. Gdyby nie powolny wzrost kultury, jej rozmnażanie stałoby się poważnym problemem.
Wykorzystanie euonymusa w projektowaniu krajobrazu
Od kilku stuleci euonymus był używany przez ludzi, roślina zyskała wiele nazw i przydomków.Na rosyjskim buszu krzaki o eleganckich owocach nazywane są boskimi oczami, kolczykami wilków lub jesionami. Ale na zachodzie, w pobliżu krzaka euonymusa, są inne nazwy - płonący krzew, wrzeciono i krzak truskawkowy.
Przy całej różnicy w porównaniach i obrazach wynikały one z jednej rzeczy - niezwykłego wyglądu liści euonymusa i jego owoców. Euonymus stał się niespalonym krzakiem z powodu podobieństwa do czerwono-pomarańczowej korony z jęzorami ognia na wietrze. Ponadto roślina od ponad 200 lat jest uznawana za symbol Kościoła Prezbiteriańskiego w Irlandii. Szanują go mieszkańcy Kanady i USA, gdzie euonymus rośnie od czasów pierwszych osadników.
Niezwykle jasne liście i owoce trzmieliny skłoniły ludzi do wykorzystania tej wieloletniej kultury w kształtowaniu krajobrazu.
Ze względu na powolny wzrost pędów, dekoracyjność i bezpretensjonalność rośliny tego rodzaju są wykorzystywane do tworzenia żywopłotów i krawężniki.
Wrzeciona o dużych formach krzewów są idealne do:
- ukryć budynki gospodarcze przed wzrokiem ciekawskich;
- stać się ramą do ogrodzeń;
- stać się centrum kompozycji niższych roślin zielnych;
- sadzić pod drzewami liściastymi;
- wzmocnić skarpę i zapobiec rozrostowi wąwozu.
Te rośliny są łatwe do ukształtowania i można je przekształcić w wdzięczne drzewa.
Formy zimozielone to nie lada gratka dla ogrodników, którzy chcą osiągnąć całoroczną atrakcyjność miejsca.
Oprócz tego, że liście trzmieliny pozostają na pędach, wyhodowano odmiany karłowate, drobnolistne i okrywowe, które dają najszersze możliwości realizacji wszelkich pomysłów w projektowaniu krajobrazu.