W ich letnim domku rosną różne rodzaje Potentilla
W różnorodności gatunków umiarkowanej strefy klimatycznej ważną rolę odgrywają rośliny należące do rodzaju Potentilla. Nie jest to zaskakujące, ponieważ według ostatnich badań taką nazwę może nosić ponad 320 niezależnych odmian, wśród których znajdują się uprawy jednoroczne i dwuletnie, byliny, okazy niewymiarowe, pełzające lub pełzające, a także krzewy.
Różniąc się wielkością i kształtem, rośliny wciąż mają wiele wspólnego. Na przykład większość z nich to mieszkańcy półkuli północnej. Cinquefoil występuje w Norwegii i na północnym Kaukazie, ich zasięg rozciąga się od Europy Zachodniej po Daleki Wschód. W samej Rosji można znaleźć około stu odmian.
Cechą wspólną jest rozdwojony kształt liści, dzięki któremu roślina otrzymała swoją nazwę oraz podobna budowa kwiatów, przypominająca dalekie pokrewieństwo z psią różą, truskawki, gravilat i śliwka, a także należące do rodziny Pink.
Dzikie gatunki były wykorzystywane w medycynie ludowej od czasów starożytnych. Kłącza i pięciornik bogate w substancje bakteriobójcze, ściągające, hemostatyczne znajdują zastosowanie we współczesnej medycynie, a także do produkcji napojów alkoholowych, konserw oraz do produkcji naturalnych barwników.
Dziś popularne wśród właścicieli działek przydomowych popularne są gatunki wieloletnie, na przykład pięciornik krzewiasty, odmiany i hybrydy uzyskane w wyniku selekcji.
Rośliny Potentilla z ozdobnymi liśćmi i kwiatami w odcieniach żółci, bieli, różu i czerwieni są cenione za bezpretensjonalność, wszechstronność i różnorodność.
Pięciornik z gęsi (P. anserina)
Uderzającym przedstawicielem rodzaju jest gęś pięciornikowa. Jest to roślina okrywowa, którą łatwo znaleźć wzdłuż ogrodzeń, na poboczach wiejskich dróg, na łąkach i w pobliżu cieków wodnych. Ze względu na zdolność do rozmnażania się z wąsami kultura zyskała wśród ludzi przydomek „gąsienica”. Ze względu na swoją bezpretensjonalność Potentilla powinna znaleźć się w mniej lub bardziej sprzyjających warunkach, po kilku latach na całym stanowisku pojawiają się rozpoznawalne pierzaste liście i jasnożółte kwiaty.
Elegancka roślina jest szeroko rozpowszechniona w Rosji i jest nawet używana jako roślina ozdobna. Potentilla o żółtych kwiatach i jasnozielonych liściach jest szczególnie cenna tam, gdzie inne gatunki nie zapuszczają korzeni z powodu dużego zanieczyszczenia powietrza.
Pięciornik wyprostowany (P. erecta)
Od zachodnich granic Rosji po Ałtaj, od tundry na północy i Kaukazu na południu można znaleźć inny pospolity gatunek. Roślina ta, podobnie jak gęś pięciornikowa, jest byliną zielną, różni się jednak wielkością części nadziemnej, wyglądem kwiatów i liści.
Prosty pięciornik łatwo rozpoznać po cienkich, rozgałęzionych łodygach, na których osadzają się trójlistkowe lub pięciopalczaste liście z ząbkowanymi krawędziami. Rośliny kwitną od maja. Ale w przeciwieństwie do swoich krewnych korona o średnicy od 15 do 25 mm składa się nie z pięciu, ale z czterech złotych płatków. Kwitnienie trwa do września. W tym samym czasie dojrzewają owoce, które są przenoszone po okolicy z wiatrem, deszczem i przy pomocy zwierząt.
Ponadto kultura ta jest doskonałą rośliną miododajną i źródłem naturalnych, pikantnych surowców, dzięki czemu pojawiła się popularna nazwa pięciornikowca wyprostowanego - ziele galangalu lub galangal dziki.
Rośliny o wysokości od 15 do 50 cm są bardzo bezpretensjonalne. Mocno znoszą deptanie, świetnie czują się w bezpośrednim słońcu, a dzięki zgrubiałemu zdrewniałemu kłączu zimują bez strat.
Pięciornik srebrny (P. argentea)
Inną byliną zielną jest pięciornik pospolity. Z wyglądu bardzo przypomina poprzednią roślinę, ale jest nieco niższa, a jej żółte kwiaty mają tradycyjne obcasy płatków. Kultura zawdzięcza swoją nazwę białawemu lub prawie szaremu filcowi na łodygach, liściach i ogonkach.
Małe kwiaty o średnicy do 10 mm tworzą luźne kwiatostany pojawiające się wczesnym latem. Kwitnienie trwa od 30 do 50 dni. Jednocześnie prowadzona jest zbiórka surowców leczniczych o właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych, wzmacniających, hemostatycznych.
Pięciornik biały (P. alba)
Kwiaty wyżej opisanych gatunków mają kolor żółty. Jest dominujący, ale istnieją odmiany o różnych odcieniach korony. Przykładem tego jest pięciornik biały - kolejny europejski gatunek, który rośnie od centrum Europy po Bałkany na południu i Ural na wschodzie.
Małe, wieloletnie zioło do 25 cm wysokości zainteresowało hodowców kwiatów pod koniec XVIII wieku. Powodem jest nie tylko długie kwitnienie, trwające od późnej wiosny do sierpnia, bezpretensjonalność i mrozoodporność, ale także wysoka dekoracyjność. Białe kwiaty z pięcioma płatkami, żółtym rdzeniem i długimi pręcikami prezentują się niesamowicie efektownie na tle ciemnozielonych liści palmowych. Wśród jej dzikich odpowiedników ten typ Potentilla można nazwać wielkokwiatowym. Corollas osiągają 30 mm średnicy i wyglądają jeszcze bardziej wyraziście w luźnych kwiatostanach pięciu kwiatów.
Pięciornik nepalski (P. nepalensis)
Era odkryć geograficznych przyniosła ludzkości nie tylko poznanie nowych ziem, ale także nieznanych wcześniej przedstawicieli zielonego świata. Pięciornik nepalski, który naturalnie rośnie w zachodniej części Himalajów, zainteresowani botanicy i ogrodnicy:
- niezwykle duże liście palmowe;
- zebrane w rzadkie kwiatostany różowych lub ognistoczerwonych kwiatów o średnicy do 30 mm;
- pędy, podobnie jak korony, mają kolor antocyjanowy;
- kwitną do 55 dni.
Od 1820 roku roślina jest uprawiana jako roślina ozdobna. Na podstawie dziko rosnącej odmiany naukowcy uzyskali odmiany wielkokwiatowe, które są równie bezpretensjonalne i chętnie kwitnące, jak ich przodkowie z Azji.
Przykładem jest pięciornik Miss Wilmott ze spektakularnymi różowymi kwiatami, które wyróżniają się ciemno wiśniowym okiem i siecią żył promieniującą ze środka każdego płatka.
Indyjski pięciornik (P. indica)
Ucząc się coraz więcej o świecie roślin, naukowcy czasami dokonują odkryć tam, gdzie wydaje się, że wszystko jest od dawna znane. Nie tak dawno do rodzaju Lapchatka zaliczono rodzinę znaną wielu właścicielom działek przydomowych i hodowców kwiatów Duchenei, czyli indyjskich truskawek.
Roślinę nazwano Potentilla indica lub Potentilla indica i można ją odróżnić od prawdziwych truskawek po charakterystycznych żółtych, nie białych kwiatach, a także po niejadalnych owocach.
W rosyjskich ogrodach tani w utrzymaniu indyjska Potentilla jest uprawiana jako ozdobna roślina okrywowa, zdobiąca teren od wczesnej wiosny do mrozu.
Pięciornik Turbera (P. thurberi)
Niepowtarzalne, fioletowe kwiaty posiada wieloletni pięciornik zielny Turbera oraz uzyskana na jego bazie odmiana hybrydowa z płatkami koloru czerwonego wina i ciemniejszym okiem w środku korony. Cinquefoil Monarch Velvet (P. Monarch's Velvet) kocha słońce, charakteryzuje się długim kwitnieniem i wysoką zimotrwalością. Już w czerwcu na roślinie pojawiają się spektakularne kwiaty o średnicy do 30 mm. Okres wegetacyjny kończy się dopiero wraz z nadejściem chłodu.
Roślina w ogóle znajdzie swoje miejsce kwietnik, wygląda świetnie w pojedynczych nasadzeniach i nie zawiedzie, jeśli wrzucisz go do wiszącej donicy.
Cinquefoil ciemnoczerwony (P. atrosanguinea lub argyrophylla)
Z Nepalu do europejskich klombów trafił także ciemnoczerwony pięciornik. Wysoka wieloletnia roślina zielna, która tworzy wyprostowane, owłosione łodygi, dorasta do 60 cm, od czerwca łatwo się rozgałęzia i zaczyna obficie kwitnąć.
Kwiaty o średnicy do 50 mm są dobrze widoczne dzięki jasnym pomarańczowo-czerwonym płatkom, często z wyraźnym okiem i siecią żył odchodzących od środka. Kwitnienie trwa prawie dwa miesiące, ale wtedy Potentilla nie traci swojej atrakcyjności. Aż do samego mrozu roślina ozdobiona jest trójlistkowymi, przypominającymi liście truskawki, z jasnozieloną stroną zewnętrzną i srebrno-filcową stroną wewnętrzną.
Gatunek ten dał hodowcom kwiatów ciekawe odmiany o prostych, a nawet pełnych kwiatach. Do najpopularniejszych wśród nich należy P. Gibson Scarlet z przyjemnymi dla oka w pierwszej połowie lata karminowymi lub szkarłatno-czerwonymi rogami.
Krzew pięciornikowy (P. Fruticosa)
Prawdziwym znaleziskiem dla hodowców był krzew pięciornikowy lub, jak potocznie nazywana jest roślina, pięciolistna, kałmucka lub kurylska. W przeciwieństwie do roślin zielnych, ten gatunek:
- tworzy gęstą, często kulistą koronę, osiąga wysokość 60–120 cm;
- różnorodność kolorów jest uderzająca;
- kwitnie bez przerwy przez 3-4 miesiące;
- ma małe, pięciopalczaste liście;
- nie traci części powietrznej w okresie zimowym.
Dzięki miłośnikom kultury kwiaciarnie mają dziś do dyspozycji kilkadziesiąt spektakularnych odmian o kwiatach białych, żółtych, różowych, łososiowych, pomarańczowych i czerwonych.
Jednym z nich jest pokazana na zdjęciu Goldfinger Potentilla (P. fruticosa Goldfinger). Szybko rosnąca kultura tworzy krzew o wysokości 80 cm z gęstą kulistą koroną, gładkimi ciemnozielonymi liśćmi i 5 cm kwiatami o bogatym żółtym odcieniu. Bujne, nieprzerwane kwitnienie utrzymuje się przez całe lato, aż do przymrozków w połowie jesieni.
Inną godną uwagi odmianą jest P. fruticosa Red Ace. Wyhodowana w Wielkiej Brytanii odmiana ma zwartą, szeroko zaokrągloną koronę do 60 cm wysokości i około 100 cm średnicy.
Nie boi się zanieczyszczonego miejskiego powietrza, mrozu i łatwo toleruje strzyżenie, kultura preferuje słońce lub półcień, dobrze reaguje na podlewanie i obficie kwitnie przez cały ciepły sezon.
Kwiaty pomarańczy lub łososia tej odmiany świetnie prezentują się na tle gładkich, dość jasnych liści.
Miłośnicy czerwonych kwiatów, które doskonale ożywiają ich działkę, polubią P. fruticosa Marion Red Robin. Formę krzewu wyróżnia niewielki rozmiar. Gęsta korona, nieprzekraczająca 50 cm wysokości, może osiągnąć szerokość do 80 cm. Brązowawe pędy są gęsto pokryte małymi jasnozielonymi liśćmi, na tle których duże kwiaty o nasyconym szkarłatnym odcieniu wyglądają podwójnie korzystnie. Odmiana jest wszechstronna i może być stosowana zarówno w nasadzeniach pojedynczych, jak i grupowych.
Krzew Potentilla doskonale prezentuje się na niskich rabatach, na zboczach oraz w dużych donicach. Aby zachować swój kształt, roślinę można ciąć, a kwitnienie jest szybko i całkowicie przywrócone.
Najpiękniejszą odmianą o białych kwiatach jest P. fruticosa Abbotswood. W porównaniu z odmianami opisanymi powyżej, rośliny tej nie można nazwać zwartą. Dorosły krzew osiąga wysokość ok. 100 cm i średnicę 130–150 cm. Od początku wiosny korona przypominająca gęstą poduszkę pokryta jest drobnymi, jasnozielonymi liśćmi, aw czerwcu dużymi, efektownymi kwiatami pojawia się czysto biały ton z żółtym rdzeniem i pręcikami uniesionymi nad koroną.
Kwitnienie trwa do września, a sadzona na słońcu roślina czuje się znacznie lepiej niż w półcieniu, kwitnie dłużej i obficie. Wiosną zaleca się ścinanie krzewu.
Zastosowanie Potentilla w projektowaniu ogrodów
Na każdym rabacie kwiatowym pożądane są zarówno rośliny zielne, jak i krzewiaste.Ze względu na umiarkowaną dokładność, szybki wzrost i chęć kwitnienia Potentilla może być z powodzeniem uprawiana w każdej strefie klimatycznej Rosji, najważniejsze jest, aby wybrać odpowiednie odmiany i poznać ogólne preferencje kultury.
Nadaje się do Potentilla:
- gleba przepuszczalna, umiarkowanie wilgotna;
- obszar nasłoneczniony lub w lekkim cieniu, gdzie roślina nie jest zagrożona powodzią i rozkładem;
- kwietnik, krawężnik czy rabatka na terenach miejskich, gdyż roślina nie boi się dymu i dużej koncentracji pyłów i spalin w powietrzu.
Wszystkie rodzaje Potentilla rzadko są atakowane przez szkodniki, dobrze zimują, szczególnie przy suchej osłonie prewencyjnej systemu korzeniowego.
Brak zapachu i długotrwałe kwitnienie umożliwia sadzenie krzewów i gatunków zielnych przy placówkach dziecięcych, edukacyjnych i medycznych, na zatłoczonych placach i na dziedzińcach budynków mieszkalnych. Różnorodność odmian, zwłaszcza występowanie odmian pół- i podwójnych, gwarantuje niepowtarzalność projektu krajobrazu i dumę właściciela terenu.